"တကမ္ဘာလုံးကို ရွာကြီးတရွာလို အာဏာနဲ့အုပ်ချုပ်မည့်ကမ္ဘာ့ရွာကိုသွားဖို့ဆိုရင် လူမျိုး/မျိုးချစ်စိတ်အခြေခံတဲ့နိုင်ငံလေးတွေကို အားနည်းအောင်လုပ်ပစ်ဖို့က အဓိကကျနေလို့ .... "
"တကမ္ဘာလုံးကို ရွာကြီးတရွာလို အာဏာနဲ့အုပ်ချုပ်မည့်ကမ္ဘာ့ရွာကိုသွားဖို့ဆိုရင် လူမျိုး/မျိုးချစ်စိတ်အခြေခံတဲ့နိုင်ငံလေးတွေကို အားနည်းအောင်လုပ်ပစ်ဖို့က အဓိကကျနေလို့ .... "
_______________
• ဘလင်ကန်၊ ဘိုင်ဒန်နဲ့ ရုရှား၊ ယူကရိန်းဆက်စပ်မှုသမိုင်း
ဘလင်ကန်နဲ့ ဘိုင်ဒန်တို့ အိုဘားမားတို့အကြောင်းကို ထောက်လှမ်းရေးသတင်းထောက် မေရီဖန်းနင်းနဲ့ အလန်ဂျုံးစ်တို့က ရေးသားထားတာဖတ်လိုက်ရပါတယ်။ ဘလင်ကန်တို့မိသားစုက ဘိုင်ဒန်နဲ့ နှစ်ပေါင်းရှည်ကြာ ရင်းနှီးခဲ့တာ လူတွေသိကြပေမယ့် ဆိုရော့စ်တို့ ရုရှားထောက်လှမ်းရေးတို့နဲ့ အင်မတန်နီးစပ်ခဲ့တာကိုတော့ သိပ်မသိကြပါဘူး။ ဆိုရော့စ်မိဘတွေက တကမ္ဘာလုံးမှာ Esperanto ဆိုတဲ့ စကားတမျိုးပဲပြောတဲ့ ကမ္ဘာ့ရွာကြီးတခုကို တည်ထောင်ချင်နေခဲ့တာဖြစ်ပြီး အခုအချိန်မှာ အဲဒီစကား ပျောက်ပျယ်သွားပြီဖြစ်ပေမယ့် ကမ္ဘာ့ရွာစိတ်ကူးကတော့ ရှိနေဆဲ အကောင်အထည်ဖော်ဖို့ ကြိုးစားနေကြဆဲဖြစ်ပါတယ်။ ဆိုရော့စ်ရဲ့ ပွင့်လင်းလူ့အဖွဲ့အစည်းဆိုတာက ပွင့်လင်းတာကလွဲရင် ကျန်တာ အကုန်လုပ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဘလင်ကန်ရဲ့ မိဘတွေက ဟန်ဂေရီမှာ ပွင့်လင်းလူ့အဖွဲ့အစည်းအတွက် ငွေအများကြီးလှူခဲ့တဲ့အတွက် အဲဒီ Archive ကို သူ့မိဘတွေနာမည်နဲ့ ဂုဏ်ပြုထားကြတာပါ။ ဘလင်ကန်ရဲ့ ပထွေး Samuel Pisar ကတော့ ဆိုဗီယက်စပိုင်လို့ သင်္ကာမကင်းဖြစ်နေတဲ့ Robert Maxwell ရဲ့ တိုင်ပင်ဖော်နဲ့ ရှေ့နေဖြစ်ပြီး ရောဘတ်က ကလေးမလေးတွေကို လိင်အမြတ်ထုတ်တဲ့ အက်ပ်စတိန်းရဲ့ အဖော် ဂျရှ်လင်မက်ဆွဲလ်ရဲ့ ဖခင်ဖြစ်ပါတယ်။ ရောဘတ်ကို လက်ရှိယူကရိန်းနိုင်ငံထဲက မြို့လေးတမြို့မှာ မွေးခဲ့တာဖြစ်ပြီး နောက်မှ နာမည်ပြောင်းလိုက်တာပါ။ Pisar က ၁၉၉၁ နိုဝင်ဘာ ၅ရက်မှာ ရောဘတ်ရွက်လှေပေါ်က ကျ မသေခင်နောက်ဆုံးဖုံးပြောခဲ့သူဖြစ်ကြောင်း Pisar ရဲ့ နာရေးမှတ်တမ်းမှာ ရေးထားပါတယ်။
ဘလင်ကန်က အိုဘားမားလက်ထက်မှာ ခရိုင်းမီးယားကို ပူတင်လက် ကျစေခဲ့တာမှာ ပါဝင်ပတ်သက်နေသူဖြစ်သလို ဘိုင်ဒန်ရဲ့ အာဖဂန်ကို တာလီဘန်နဲ့ တရုပ်တို့ဆီ ပို့ပေးဖို့လည်း ကူညီခဲ့ပါတယ်။ ဒါပေမဲ့ အာဖဂန်ကျတာကိုတော့ ထရမ့်အပေါ် အပြစ်ပုံချခဲ့တာပါ။ အခုလည်း ယူကရိန်းကိစ္စမှာ မသင်္ကာစရာတွေ တွေ့နေရပါပြီ။
အဲဒါကတော့ ဘိုင်ဒန်က ယူကရိန်းနေတိုးကို ဝင်ချင်တယ်ဆိုရင် ဝင်လို့ရပါတယ်လို့ ဒီဇင်ဘာ ၉ရက် ၂၀၂၁မှာ စပြောခဲ့တာပါ။ နောက်တော့ တရုပ်က ပူတင်ကို ပြန်ပြောမယ်ဆိုတာ သိလျက်နဲ့ အဲဒီအတိုင်း တရုပ်ကို သွားပြောခဲ့ပါတယ်။ ဘလင်ကန်ကလည်း အဲဒီအတိုင်း ပြောခဲ့ပါတယ်။ ပထဝီနိုင်ငံရေးအရ ပူတင်အနေနဲ့ ယူကရိန်းကို နေတိုးထဲ ဘယ်လိုမှ အဝင်မခံနိုင်ဘူးဆိုတာ တသက်လုံး နိုင်ငံရေးလုပ်စားလာသူတွေ မသိဘူးဆိုတာ မဖြစ်နိုင်ပါဘူး။
ဘလင်ကန်ပဲလားဆိုတော့ အိုဘားမားနဲ့ ဘိုင်ဒန်တို့ နိုင်ငံရေးနယ်ထဲ ရောက်လာပုံကလည်း ရိုးစင်းလှတာ မဟုတ်ပါဘူး။ ဘိုင်ဒန်ကို နိုင်ငံရေးနယ်ထဲ ဆွဲသွင်းခဲ့တဲ့ Council for a Livable World ကို Al Gore ဖခင်က ငွေထောက်ထားတာပါ၊ Al Gore ဖခင်က လီနင်ရဲ့ ရင်းနှီးတဲ့လုပ်ဖော်ကိုင်ဖက်ဖြစ်သူ Armand Hammer ဖြစ်ပြီး Armand ရဲ့ဖခင်က ရုရှားနိုင်ငံဖွား အမေရိကန်ကွန်မြူနစ်ပါတီကို တည်ထောင်ခဲ့သူ Julius Hammer ဖြစ်နေတာပါ။ The Council for a Livable World ကို တည်ထောင်သူက ဟန်ဂေရီဖွား မန်ဟက်တန်ပရောဂျက်ရဲ့ နျူကလီးယားရူပဗေဒပညာရှင် Leo Szilard ဖြစ်ပြီး သူကတော့ အမေရိကန်ရဲ့ ဗျူဟာမြောက်နျူလက်နက်တွေအားလုံးကို ဖျက်ဆီးပစ်နိုင်ဖို့ ဆိုဗီယက်က ခန့်ထားသူဖြစ်ပါတယ်။ Szilard က အမေရိကန်ရဲ့ နျူလျို့ဝှက်ချက်တွေကို ဆိုဗီယက်ကို လက်သိပ်ထိုးပေးခဲ့တယ်လို့ NKVD အေးဂျင့်ဟောင်း ဒုဗိုလ်ချုပ်ကြီး ပါဗယ်ဆူဒိုပလာတော့ဗ်က ဆိုပါတယ်။ NKVD ဆိုတာကတော့ ဆိုဗီယက်ပြည်ထဲရေးဝန်ကြီးဌာနပါပဲ။
ဘလင်ကန်ရဲ့ဖခင် ဒေါနယ်ဘလင်ကန်က ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုဘဏ်တခုဖြစ်တဲ့ E. M. Warburg Pincus & Company ကို တည်ထောင်သူဖြစ်ပြီး အဲဒီဘဏ်ရဲ့ လက်ရှိ၍ဥက္ကဌက အိုဘားမားရဲ့ ငယ်သူငယ်ချင်းလဲဖြစ် အိုဘားမားအစိုးရရဲ့ ဘဏ္ဍာရေးဝန်ကြီးလည်းဖြစ်ခဲ့တဲ့ Timothy Geitner ဖြစ်ပါတယ်။ တင်မိုသီရဲ့ဖခင်က အင်ဒိုနီးရှားက ဖို့ဒ်ဖောင်ဒေးရှင်းမှာ အလုပ်လုပ်ခဲ့ပြီး အိုဘားမားမိခင်ကို အလုပ်ပေးထားခဲ့တာဖြစ်ပါတယ်။
ဘိုင်ဒန့်အဖွဲ့က အမေရိကန်ထောက်လှမ်းရေးတွေတင်ပြတဲ့ ရုရှားတပ်တွေရဲ့ လှုပ်ရှားမှုတွေကို တရုပ်ဆီ သတင်းမျှဝေခဲ့တယ်လို့ နယူးယောက်တိုင်းမ်စ်ကဆိုပါတယ်။ တရုပ်ကလည်း သူရတဲ့သတင်းကို ပူတင့်ဆီ လက်ဆင့်ကမ်းပေးခဲ့တာက ပူတင်ကို ယူကရိန်းကို ကျူးကျော်ဖြစ်အောင် တွန်းအားပေးသလို ဖြစ်သွားစေတာပါ။ အဲဒါတွေ ခြုံကြည့်ရင် ဘိုင်ဒန်နဲ့ ဆိုရော့စ်နဲ့ဆက်နေတဲ့ ဘလင်ကန်တို့က ပူတင်ကို စစ်မြှူပြီး ယူကရိန်းကို ဝင်စေခဲ့တယ်လို့ သုံးသပ်ကြပါတယ်။ ဘလင်ကန်က ဘိုင်ဒန်ဆီနိတ်တာဘဝ ထဲက ဘိုင်ဒန်ရဲ့ ဝန်ထမ်းအဖြစ်နဲ့ လုပ်ကိုင်ခဲ့ပြီး ဘိုင်ဒန်ဒုသမ္မတဖြစ်တော့ သူကဘိုင်ဒန်ရဲ့ အမျိုးသားလုံခြုံရေးအကြံပေး၊ နောက်တော့ အိုဘားမားရဲ့ အမျိုးသားလုံခြုံရေးအကြံပေးကနေ ခု နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဖြစ်လာတာပါ။ ဆိုရော့စ်တို့ ဆိုဗီယက်စပိုင်ရောဘတ်မက်ဆွဲလ်တို့နဲ့ မိသားစုလိုက်နီးကပ်နေတဲ့ ဘလင်ကန်က လုံခြုံရေးနောက်ကြောင်းရှင်းရတယ်ဆိုတဲ့ သတ်မှတ်ချက်ကို လွယ်လွယ်လေး ကျော်ဖြတ်နိုင်တာက အံ့ဩစရာဖြစ်နေတာပါ။
ဆိုဗီယက်ရဲ့ အဆက်အနွယ်တွေနဲ့ ဘိုင်ဒန်တို့ ဘလင်ကန်တို့ ပတ်သက်နေတာ ရေးလိုက်တော့ ရုရှားက ဆိုဗီယက်နဲ့ သပ်သပ်စီလို တွေးကြသူများလည်း ရှိမှာပါ။ ဆိုဗီယက်ပြိုကွဲခါနီးတုန်းက အသုံးများတဲ့ Perestroika ဆိုတာ အဲဒီခေတ်မှီသူတွေ မှတ်မိကြဦးမှာပါ။ ပွင့်လင်းတယ်လို့ အဓိပ္ပါယ်ရပါတယ်။ မားဂရက်သက်ချာရဲ့ အကြံပေးဖြစ်ခဲ့သူ ခရစ်စတိုဖာစတိုရီနဲ့ ကေဂျီဘီကနေ အမေရိကန်ဖက် ခိုလှုံလာတဲ့ ဗိုလ်မှူးအနာတိုလီဂေါ်လစ်ဆင်တို့အဆိုအရ စစ်အေးတိုက်ပွဲကို အဆုံးသတ်စေခဲ့တဲ့ Perestroika က ဆိုဗီယက်ကို တကယ်ပြောင်းလဲသွားစေတာမဟုတ်ပဲ အမေရိကန်နဲ့ အနောက်ကမ္ဘာကို လှည့်စားချက်တခုသာဖြစ်တယ်လို့ ဆိုပါတယ်။
ဘိုင်ဒန်အစိုးရက ပူတင် ယူကရိန်းကို ဝင်တိုက်စေချင်ခဲ့တဲ့ အကြောင်းရင်းတွေကတော့ အများကြီး ရှိပါတယ်။ အဲဒီထဲက တခုက တကမ္ဘာလုံးကို ရွာကြီးတရွာလို အာဏာနဲ့ အုပ်ချုပ်မယ့် ကမ္ဘာ့ရွာကို သွားဖို့ဆိုရင် လူမျိုး/မျိုးချစ်စိတ်အခြေခံတဲ့ နိုင်ငံလေးတွေကို အားနည်းအောင် လုပ်ပစ်ဖို့က အဓိကကျနေလို့ပါ။ ရှင်းရှင်းပြောရရင် ကမ္ဘာ့ရွာဆိုတာ တရုပ်ပြည်လိုကွန်မြူနစ်စနစ်နဲ့ အုပ်ချုပ်တဲ့ ကမ္ဘာကြီးပါပဲ။ အာဏာရှင်လုပ်သူတွေက ကောင်းကောင်းနေ ကောင်းကောင်းစား ကောင်းကောင်းသွားနိုင်ပေမယ့် ကျန်သူအားလုံးက သူတို့လက်ခုတ်ထဲက ကျွန်တပိုင်းတွေပါ။
နောက်တချက်ကတော့ ဘိုင်ဒန်မိသားစုရဲ့ ယူကရိန်းဓါတ်ငွေ့ကုမ္ပဏီ ဘူရစ်စ်မာကနေ လာဘ်စားထားတဲ့ အထောက်အထားတွေ လက်ဝယ်ရှိနေတဲ့ ဇယ်လန်းစကီးရဲ့ယူကရိန်းအစိုးရကို ဖယ်ရှားပြစ်ခြင်းအားဖြင့် သက်သေခံတွေ ဖျောက်ဖျက်ဖို့ဖြစ်ပါတယ်။ ယူကရိန်းအကြောင်း စဥ်းစားမယ်ဆိုရင် ဆိုရော့စ်နဲ့ ပွင့်လင်းလူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အာဂျင်ဒါကို ချန်ထားလို့ မရပါဘူး။
ကမ္ဘာ့စီးပွားရေးဖိုရမ်က Klaus Schwab ရော ကနေဒါက ထရူဒိုရော ဂျာမဏီက မာကဲလ်ရောတို့က ပူတင်ကို WEF Young Global Leaders မှာ သူတို့လူအဖြစ် ရွေးချယ် ပွဲထုတ်ခဲ့ကြတာပါ။ ကမ္ဘာ့ရွာဖြစ်ဖို့ ဇတ်လမ်းမှာ ပူတင်ကို လူမိုက်ငှားသလိုလုပ်လို့ရအောင် အယုံသွင်းနေတာလည်း ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။ ကမ္ဘာ့ရွာဖြစ်ဖို့ ကြိုးစားနေကြတာ အနောက်ကမ္ဘာက လက်ဝဲယိမ်းခေါင်းဆောင်တွေ အကုန်လုံးအပြင် တက်ခ်ကုမ္ပဏီကြီးတွေနဲ့ ငွေရှင်ကြေးရှင်ကြီးတွေ ဆယ်လီတွေ အများကြီး ပါနေတာပါ။ အဲဒါကြောင့်လည်း မီဒီယာအား၊ ဆိုရှယ်မီဒီယာအား ဗျူရိုကရက်တွေအားနဲ့ လူတွေကို သူတို့သိစေချင်တာလောက်ပဲ ပေးသိပြီး သူတို့စဥ်းစားစေချင်သလိုပဲ စဥ်းစားမယ့် ခေါင်းမပါ နှလုံးသားမရှိတဲ့ သက်ရှိစက်ရုပ်လေးတွေ များသထက်များလာအောင် ကျုံးသွင်းနေတာပဲဖြစ်ပါတယ်။
သူတို့တွေ အရင်က ထရမ့်ကို ချစ်ခဲ့ကြသလောက် နိုင်ငံရေးနယ်ထဲ ရောက်လာတော့မှ ခါးခါးသီးသီးတွေ ဖြစ်ကုန်တာ အဲဒီကမ္ဘာ့ရွာကိစ္စလည်း ပါမှာပါ။ ထရမ့်က နိုင်ငံတွေရဲ့ ကိုယ်ပိုင်ရပ်တည်မှုကို အားပေးပြီး နိုင်ငံတိုင်းက ကိုယ့်ပြည်သူအကျိုးစီးပွားကို အရင်ဆုံးကြည့်ရမယ်လို့ ခံယူထားသူဖြစ်လို့ပါ။ ထရမ့်မှ မဟုတ်ပါဘူး၊ ကိုယ့်တိုင်းပြည်အရေး ရှေ့တန်းတင်ပြီး ဒီမိုကရေစီကျကျ အုပ်ချုပ်ချင်သူတိုင်းကို ကမ္ဘာ့ရွာလက်ဝဲအုပ်စုက ပြဿနာ ရှာကြပါတယ်။ ဟန်ဂေရီဝန်ကြီးချုပ် ဗစ်တာအော်ဘန်ကိုလည်း အနောက်အုပ်စုက အာဏာရှင်လို့ သမုတ်ပြီး ကျဥ်ထားသလို ဆက်ဆံကြပါတယ်။ ခရစ်ယာန်ယုံကြည်မှုနဲ့ ရိုးရာအစဥ်အလာတွေကို တန်ဖိုးထားပြီး ယဥ်ကျေးမှုချင်း တန်ဖိုးစံချင်းမတူတဲ့ ဒုက္ခသည်ဆိုသူတွေကို လက်ခံဖို့ ဖိအားပေးတာကို ငြင်းဆန်ခဲ့တဲ့ သူ့နိုင်ငံအကြောင်း မီဒီယာကြီးတွေမှာ မပြကြတော့လဲ သူတို့ပြောသမျှပါပဲ။
မြန်မာပြည်က ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ကိုလည်း ကမ္ဘာ့ရွာဇတ်ထဲကို သွားချင်တဲ့ သူတို့တွေကြိုးဆွဲရာ မကခဲ့လို့ အရင်က ချစ်ခဲ့ကြသလောက် နောက်ပိုင်းဘယ်လို ဆက်ဆံရေးပြောင်းသွားတယ်ဆိုတာ အများအမြင်ပါ။ သေချာတာတခုက ကမ္ဘာ့ရွာကို သွားချင်တဲ့လူတိုင်းက ဘုရားမရှိ၊ တရားမရှိ၊ ကျင့်ဝတ်မရှိ၊ နိုင်ငံမရှိတွေပဲဆိုတော့ ကိုယ့်နိုင်ငံနဲ့ကိုယ် အေးအေးချမ်းချမ်းနေချင်သူတွေကတော့ သူတို့အတွက် ကန့်လန့်ဖြစ်နေမှာပါပဲ။
Tin Omma Myo
